Władysław Broniewski „Ballady i romanse” - analizaW 1945 r. ukazał się szósty tom poetycki Władysława Broniewskiego – „Drzewo rozpaczające”. Zamieszczone w nim utwory w dużej mierze poświęcone zostały rozrachunkowi z II wojną światową i jej skutkami.
Władysław Broniewski. nie chce i stawia cegłę za cegłą. na tym grobowcu władcy i pana! oto wstąpiłem w grób Tamerlana wali się w gruzy pałac i meczet. ogniem i mieczem ogniem i mieczem Jakiż jest zasięg strzały mongolskiej? ogniem i mieczem, łuną i rzezią.
Władysław Broniewski. Ręce skrzyżuję, głowę pochylę, w dawność popłyną myśli i chwile, jesień wichurą w szyby zapłacze, dawne, stracone znowu zobaczę. Oczy zasłonię ciężką powieką: indziej, inaczej, dawno, daleko-. wróci tęsknota, wróci niepokój, kroki znajome przejdą przez pokój.
Władysław Broniewski. Pamięci Sacca i Vanzettiego. Tobie mój gniew i pogarda, kulturo krzywdy i zbrodni! Ballady i romanse Władysław Broniewski. Spowiedź
A ty się smucisz i zaczynasz gniewać, Że ja kochania mojego nie zdołam. Dosyć wymówić, wyrazić, wyśpiewać; I jak w letargu, nie widzę sposobu. Wydać znak życia, bym uniknął grobu. Strudziłem usta daremnym użyciem, Teraz je z twymi chcę stopić ustami, I chcę rozmawiać tylko serca biciem, I westchnieniami, i całowaniami;
Vay Nhanh Fast Money. Wiadomości wstępne Władysław Broniewski napisał wiersz Ballady i romanse w reakcji na największą zagładę ludzkości, jaką była II wojna światowa. Poeta nie mógł zrozumieć, jakie procesy doprowadziły do takiego upadku cywilizacji i człowieka, który zezwolił i przeprowadził zagładę milionów niewinnych ludzi. Tym wierszem ogłaszał, że zaczęła się epoka powojenna tak samo, jak ponad sto lat wcześniej, dokładnie w 1822 roku Adam Mickiewicz, opublikowawszy tom Ballady i romanse rozpoczął w Polsce epokę romantyzmu. Poprzez literackie nawiązanie chciał zasugerować narodziny całkowicie nowej epoki w dziejach polskiej kultury. Liryk Broniewskiego został opublikowany w tomiku z 1945 roku, zatytułowanym Drzewo rozpaczające. Interpretacja Trzecioosobowy podmiot liryczny, pełniący w wierszu funkcję obserwatora wydarzeń, opowiada o Ryfce, trzynastoletniej rudej Żydówce, która biega nago po gruzach miasteczka. Początek wiersza jest cytatem z utworu stanowiącego formalny początek romantyzmu w Polsce. Tak samo rozpoczyna się ballada Romantyczność Adama Mickiewicza. W przeciwieństwie jednak do polskiego wieszcza – bohaterka liryku Broniewskiego nie słucha innych ludzi nie dlatego, że posiada dar porozumiewania się z duchami. Ryfka nie słucha, ponieważ ocalała z traumy wojny, która pochłonęła jej rodziców, pozostawiając trzynastoletnie, przerażone i zapewne cierpiące na jakiś rodzaj choroby psychicznej dziecko, samemu sobie: "Słuchaj, dzieweczko! Ona nie słucha... To dzień biały, to miasteczko..." Nie ma miasteczka, nie ma żywego ducha, po gruzach biega naga, ruda Ryfka, trzynastoletnie dziecko. (…) Dziewczynka śmieje się, kręci w kółko, nie zważa na ostrzeżenia obserwujących ją ludzi (Przejeżdżali grubi Niemcy w grubym tanku. / (Uciekaj, uciekaj, Ryfka!) / "Mama pod gruzami, tata w Majdanku..." / Roześmiała się, zakręciła się, znikła), biega po gruzach. Stoi samotnie pośrodku ruin miasteczka, w którym spędziła dzieciństwo, dorastając w domu pełnym rodzinnego ciepła. Ulega pewnego rodzaju urojeniom, zachowuje się nielogicznie, ma słaby kontakt z rzeczywistością. Pomimo straty rodziców - "Mama pod gruzami, tata w Majdanku..." - nadal ich szuka, nie dopuszczając do siebie myśli o swoim położeniu i nie zdając sobie sprawy z powagi sytuacji. Dostawszy od znajomego z Lubartowa bułkę, radośnie postanawia zanieść ją tacie i mamie. Te słowa dowodzą, iż Ryfka woli nie przyjmować do swojej świadomości myśli, że jej rodzice nie żyją. Widać, że postanowiła zepchnąć tą wiadomość w najdalsze pokłady umysłu. Ciekawostką jest fakt, iż – tak samo jak w Romantyczności Mickiewicza – w Balladach i romansach Broniewski postawił prosty lud w opozycji do wszystkiego, co złe. Mieszkańcy zrujnowanego miasteczka nie drwią z Ryfki, przeciwnie – starają się jej pomóc mimo iż zdają sobie sprawę z jej dziwnego, odmiennego stanu świadomości: Przejeżdżał chłop, rzucił grosik, przejeżdżała baba, też dała cosik, przejeżdżało dużo, dużo luda. każdy się dziwił, że goła i ruda. Z drugiej jednak strony oferowana pomoc jest tylko próba zagłuszenia wyrzutów sumienia, obudzonych widokiem nagiej, opuszczonej, biegającej samotnie po ruinach miasta małej dziewczynki. Przecież nikt nie okrywa Ryfki swoim płaszczem, nikt nie zabiera jej do domu, nikt się nawet nie zapyta, czy potrzebuje pomocy. Wszystkie te wyrazy „dobroci” są tylko powierzchowne, fałszywe… Dziewczynka jest symbolem dziecięcej niewinności, która była jej cechą, ale także charakteryzowała wszystkich, którzy przeżyli wojnę, a którzy po jej zakończeniu woleli zbudować wokół siebie mur, który odgradzał ich od wspomnień doświadczonej traumy, ale jednocześnie sprawiał, że byli postrzegani jako osoby chore umysłowo. Ryfka czuje się bezpiecznie w swoim świecie. Jej rodzice nadal żyją, zaniesie im bułkę... Kolejnym ważnym, symbolicznym bohaterem wiersza jest jedyny przyjaciel i towarzysz Ryfki – bolejący Jezus – także znak niewinności, czystości, ale także zasłużonego męczeństwa oraz niezawinionej zagłady Żydów, którego w piątej strofce na mękę prowadzą SS- mani:I przejeżdżał bolejący Pan Jezus, SS-mani go wiedli na męki, postawili ich oboje pod miedzą, potem wzięli karabiny do ręki. Ryfka i Jezus, ukazani jako ofiary ideologii antysemityzmu, giną przez rozstrzelanie w przedostatniej zwrotce. Są razem do końca. Przed śmiercią słyszą absurdalne usprawiedliwienia katów, że sami są sobie winni, ponieważ są Żydami i mają rude włosy: strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 -
Typ liryki Romantyczność jest utworem poetyckim, w którym realizowany jest model liryki pośredniej. Wiersz ma charakter dialogowy – znaczna część wypowiedzi postaci jest przytoczona wprost, bez opatrzenia ich jakimkolwiek komentarzem. Uzupełnione są one przez rekonstrukcję realiów zarysowanej w wierszu sytuacji lirycznej. Podmiot liryczny i jego kreacja Podmiot liryczny ujawnia się wprost w końcowych partiach utworu. Wcześniej przyjmował jedynie postawę obserwatora i przytaczał wypowiedzi postaci. Zajmuje zdecydowane stanowisko ideowe. Solidaryzuje się z tłumem, tak jak oni wierzy dziewczynie, że widzi zmarłego Jasia i jej współczuje. Przeciwstawia się natomiast starcowi, deklarującemu poglądy rozumowe, typowe dla oświecenia. W ostatnich dwu strofach staje się propagatorem nowych idei, wyznacza drogę nowej epoce w dziejach literatury polskiej. To zapowiedź tego, co rozwinie dojrzały romantyzm – nowych motywów, tematów, treści, idei. Sensy utworu Utwór ma charakter programowy. Stanowi manifest nowej, romantycznej wrażliwości. Jego publikacja oznacza w zasadzie narodziny nowej epoki literackiej w Polsce. Liryk przedstawia sytuację, która ma miejsce w małym miasteczku czy wsi. Sportretowana zostaje młoda dziewczyna, która zdaje się widzieć swego ukochanego, który jednak już nie żyje. Jest zafascynowana widzianym wyobrażeniem swojego Jasia, przytula się do niego, chwyta go za ręce, dotyka jego policzka. Takie jej zachowanie budzi skrajnie rożne oceny społeczeństwa. Prości ludzie wierzą, że widzi ona swojego zmarłego chłopca, a więc jego ducha. Polecają modlitwę za jego duszę. Gmin wskazuje również na to, że prawdziwa miłość nie zna granic – trwa nawet po śmierci. Podobnie myśli podmiot liryczny utworu. Nagle jednak spośród zebranego tłumu wyłania się starzec, który kwestionuje możliwość obcowania ze zmarłymi. Postrzega on dziewczynę jako osobę obłąkaną, a jako argumenty dla swej postawy przywołuje typowo oświeceniowe atrybuty – „szkiełko i oko”. Lekceważy wierzenia gminu i przestrzega zebranych, by nie wierzyli rojeniom zwariowanej dziewczyny. Wyraża się nawet bardzo dosadnie na temat jej widzeń („dziewczyna duby smalone bredzi”). Odwołuje się on do racjonalnego postrzegania świata. W zakończeniu utworu podmiot liryczny wciela się w rolę mentora i głosiciela nowej wrażliwości. Wyraźnie oddziela on świat rozumu od świata wiary, serca, czucia. Na końcu formułuje wypowiedź, która wyznacza nowy, typowo romantyczny światopogląd: „Miej serce i patrzaj w serce!”. Mickiewicz koncentruje się w owym wierszu na właściwych dla rodzącej się epoki kwestiach ludowości. Zdecydowanie dowodzi, że istnieje świat niedostępny rozumowemu poznaniu, eksplorowany przy użyciu naukowych metod dochodzenia prawdy. Wskazuje na emocje, czucie, intuicję, które zastępują czysto intelektualną sferę ludzkich poczynań. Podkreślone w utworze jest również to, że owe dwa światy (realny i fantastyczny) stale się przenikają. W Romantyczności znajduje również swoje odzwierciedlenie pogląd, jakoby osoby szalone, obłąkane mogły łatwiej nawiązać kontakt ze światem zmarłych. Tak więc w przeżyciach postaci cierpiących na dolegliwości psychiczne widziano w romantyzmie coś więcej niż tylko samą chorobę, a mianowicie większe pokłady wrażliwości i ponadnaturalne zdolności. Wiara w życie pozagrobowe występuje tu jednak nie tylko u Karusi, podziela ją bowiem również zebrany tłum, co wskazuje na powszechność i naturalność odczuwania świata przez emocje i wiarę. Zwraca również uwagę przeciwstawienie „prawd żywych” i „prawd martwych”. Te pierwsze umożliwiają przeniknięcie duchowego świata, odkrycie w nim metafizyki, cudowności. Te drugie dotyczą jedynie namacalnej rzeczywistości, a przez to są uboższe, ograniczone. Poeta konfrontuje też rozum z sercem, nakazując, by kierować się tym drugim. To polecenie, które zapoczątkowuje w Polsce bodaj najpiękniejszą epokę literacką. Gatunek literacki Romantyczność pochodzi z debiutanckiego zbiorku poety Ballady i romanse (opublikowanego w 1822 roku). Jest chyba najbardziej znaną balladą romantyczną. To forma literacka, która wykazuje duże związki z ludowością, z wierzeniami gminu. Wybór takiego gatunku świadczy też o wystąpieniu przeciw tradycjom oświeceniowym. Ballada jest mianowicie formą synkretyczną, łączącą w sobie różne sposoby organizowania wypowiedzi, co jest sprzeczne z oświeceniowym postulatem uprawiania czystych gatunków (jak oda czy bajka). Ballada ma postać stroficzną, opiera się na wykorzystywaniu typowych środków poetyckich – zwłaszcza porównań, paralelizmów składniowych, interesujących epitetów. Wątek rozwijany przez balladę jest zwykle zarysowany szkicowo, typowe są: operowanie nastrojem, tajemniczość i fantastyka. Kontynuacje i nawiązania Juliusz Słowacki, Antoni Edward Odyniec Niewiadomo co, czyli „Romantyczność”;Władysław Broniewski Ballady i romanse;Tadeusz Kubiak Mickiewicz warszawski;Grzegorz Skurski Ballada „Romantyczność” (film);Jacek Kaczmarski Romantyczność (do sztambucha). Bibliografia przedmiotowa A. Witkowska, Mickiewicz słowo i czyn, Warszawa 1999. Wypracowania Aluzja literacka wiersza "Ballady i romanse" W. Broniewskiego do ballady "Romantyczność" A. Mickiewicza. Dokonaj interpretacji ballady Adama Mickiewicza "Romantyczność". "Romantyczność" Adama Mickiewicza jako ballada programowa. Dwa modele miłości i ich związek z ideami epoki – analiza i interpretacja porównawcza ballady "Romantyczność" A. Mickiewicza i sceny 5 aktu II "Wesela" St. Wyspiańskiego.
władysław broniewski ballady i romanse